Zo veel mogelijk waarde uit onze melk halen

“We streven voor onze leden-melkveehouders een zo hoog mogelijke melkprijs na door zo veel mogelijk waarde toe te voegen aan onze producten. Daarbij kijken we ook constant of we meer kunnen doen met onze reststromen. Wei is daar een schitterend voorbeeld van.”

Route2020 heet de strategie die FrieslandCampina na haar fusiejaar 2009 heeft opgesteld. Met 2015 als eerste demarcatie. In dat jaar vervalt het Europese zuivelquotum. Onderzoek van onder andere LEI en Rabobank leert dat de leden-melkveehouders van de zuivelcoöperatie naar verwachting circa 20% meer melk gaan aanbieden. Een toenemende wereldbevolking, die bovendien steeds meer te besteden krijgt, met een groeiende behoefte aan nutriëntenrijke voeding, rechtvaardigen dat extra percentage. Aan FrieslandCampina, met een jaaromzet van circa € 10 miljard en ruim negentienduizend medewerkers in 28 landen, de taak om die melk wereldwijd te vermarkten met allerlei melk- en zuivelproducten.

“Daartoe wil FrieslandCampina versneld groeien in drie productcategorieën”, begint Jaap Petraeus, Corporate Manager Environment & Sustainability, een korte uitleg over de ondernemingsstrategie. . “Ten eerste in zuiveldranken, zoals Vifit en Optimel. Ten tweede in merkkazen, zoals Milner en Frico. En ten derde in baby- en kindervoeding, waarnaar de vraag enorm stijgt. Daarnaast willen we onze afzetmarkten vergroten.”

“De ingrediënten voor baby- en kindervoeding zijn gebaseerd op wei. Dat was vroeger een restproduct bij de productie van kaas dat eerst naar het land ging en later naar de koeien. Inmiddels is wei een van onze belangrijkste basisproducten. In Azië explodeert de vraag naar babyvoeding. In China betalen mensen grif € 40 voor een blik. Chinezen in Nederland kopen de schappen leeg om pakketten met blikjes babyvoeding naar familie in China te zenden. De hele wereld is op zoek naar wei om de markt van babyvoeding te kunnen bedienen.”

Kraakboom

Petraeus laat een zogeheten kraakboom van melk zien. Een soort omgekeerde stamboom van wat je allemaal uit melk kunt maken. En dat is steeds meer. Zoals het eiwit caseïne, populair bij sportscholen. Of GOS, een prebiotisch ingrediënt voor een gezonde darmflora.

“Voor ons is de biobased economy zo veel mogelijk waarde uit de aangevoerde melk halen. Het liefst in gesloten kringlopen. Daar betrekken we onze leden veehouders intensief bij. In tegenstelling tot vroeger, toen zij de melkbussen als het ware bij ons op de stoep zetten. De fabriek moest maar zorgen dat er geld mee verdiend werd.”

“Nu zijn we veel meer een keten. Zo hebben wij een project gedaan waarbij de melkveehouders op ons verzoek geëxtrudeerd lijnzaad aan hun veevoer toevoegden. Daardoor daalde het verzadigd vetzuurgehalte in de melk en steeg het onverzadigde vetzuurpercentage. Zo kreeg de melk een extra gezondheidswaarde.”

Vergisting

“Samen met Wageningen University hebben we de KringloopWijzer ontwikkeld. Deze brengt de mineralenstromen van een veehouderij in beeld. Dan weet je bijvoorbeeld hoeveel stikstof en fosfaat een koe binnenkrijgt met kuilgras en hoeveel je moeten aanvullen met krachtvoer. Je verspilt minder en verbetert de kringloop.”

“Een laatste voorbeeld is dat we de organische reststromen van onze fabrieken in Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Veghel, Rotterdam en Maasdam naar een nieuwe vergistingsinstallatie laten vervoeren bij een melkveehouder. Dan is weer een stukje van de kringloop gesloten en werken we mee aan een duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen.”

“We hebben met onze veehouders afgesproken dat we in Nederland tussen 1990 en 2020 30% willen reduceren aan broeikasgassen. We zitten nu op 20%. Onder meer biogasinstallaties, wind- en zonne-energie en ander veevoer moeten daaraan bijdragen.”

Petraeus ziet de coöperatie als de ideale bedrijfsvorm om die doelen te bereiken. “Neem de stijgende vraag naar lactose. We kijken samen met onze veehouders of er meer lactose in de melk kan komen. Daar gaan we ook extra voor betalen. Dergelijke dingen zijn uitsluitend te realiseren als je een levenslange relatie met je leveranciers hebt.”

Weggooien

Terug naar route2020. Als de veehouders zoals verwacht 20% meer melk gaan produceren, voorziet Petraeus de nodige ‘uitdagingen’ in duurzaamheid. “Zo draagt weggegooid voedsel negatief bij aan de milieubelasting. Dat zou je kunnen verminderen door de bijvoorbeeld de houdbaarheid te verbeteren. We investeren dan ook in machines die nog hygiënischer werken, waardoor verse producten langer houdbaar blijven.”

“Verder ondersteunen we met ons Dairy Development Programma de ontwikkeling van de melkveehouderij in Azië en Afrika. Momenteel komen de grondstoffen voor onze zuivelproducten in Afrika en Azië nog voor een belangrijk deel uit Nederland. Ongeveer 20% maken we lokaal. Dat percentage willen we verhogen door onder meer de kwaliteit en duurzaamheid ter plaatse te verbeteren. Daarmee leveren we ook een bijdrage aan de lokale gemeenschappen.”

“Toeleveranciers van onder meer cacao, palmolie, fruit en suiker moeten aantoonbaar duurzaam zijn. Onze afnemers willen dat ook. En dat werpt zijn vruchten af. We hebben pas bericht gekregen dat we voor 100% voldoen aan de duurzaamheidscriteria van Unilever. Dat biedt kansen op een hoger afzetvolume. Kijk, en van de melk die we overhouden, maken we melkpoeder. Een laag geprijsde commodity die we op de wereldmarkt zo goed mogelijk proberen te verkopen. Die stroom proberen we uiteraard zo beperkt mogelijk te houden. Dat we in Nederland voorop lopen met het verduurzamen van onze zuivelproducten helpt daaraan mee. Zo laat het voorbeeld van Unilever zien.”